Natuurpunt Markvallei is erin geslaagd om enkele sleutelpercelen aan te kopen in de zogenaamde “laars” in de Vallei van het Merkske. Het gaat om beekflankerende percelen, van groot belang omdat nu stroomopwaarts vanaf de ingang van de Halsche Beemden (Halschoor) alle percelen langs het Merkske in eigendom zijn van terreinbeheerders (Natuurpunt, Agentschap Natuur en Bos, Staatsbosbeheer). Dat stelt hen in staat om hydrologisch in te grijpen met als doel de waterkwaliteit van het Merkske te verbeteren zonder het risico te lopen dat andere aanpalende eigenaars bezwaar zouden maken.
Vooreerst even situeren. De “laars” is de naam die de terreinbeheerders geven aan de smalle uitloper Belgisch grondgebied in oostelijke richting, verder Nederland in. De “hiel” van de laars bevindt zich ter hoogte van Baarle Brug en de “tip” ligt in de Kromme Hoek. De “laars” ligt als een schiereiland omgeven door Nederlands natuurgebied maar is grondgebied Baarle-Hertog.
In de Europese Kaderrichtlijn Water werd de verbetering van de waterkwaliteit vastgelegd en werden regels opgesteld om de verslechtering van de toestand van waterlichamen in de Europese Unie (EU) te stoppen en om in 2015 een “goede toestand” te bereiken voor Europese rivieren, meren en grondwater. De richtlijn omvat de bescherming van alle soorten water (oppervlaktewater, grondwater, binnenwateren en overgangswater); het herstel van de ecosystemen in en rond waterlichamen; de vermindering van vervuiling in waterlichamen; de garantie voor duurzaam watergebruik door particulieren en bedrijven.
De Vallei van het Merkske werd door Vlaanderen hierbij als speerpuntgebied naar voor geschoven om de hydrologische kwaliteit van het beekdal te verbeteren en waarbij een aantal ingrepen nodig zijn met een impact op de algemene waterhuishouding. Maar al snel bleek dat niet alle partners in het gebied op één lijn zaten.
De termijn van 2015 werd overigens bijgesteld en in 2018 werd onder impuls van het Maasbekken, de Provincie Antwerpen en het Waterschap Brabantse Delta gestart met een Integraal Waterproject (IWP) ‘het Merkske’ waarbij alle partners die actief zijn in het beekdal van het Merkske rond de tafel werden gebracht met als doel de waterkwaliteit van het Merkske tegen 2027 zeker in orde te hebben. Natuurpunt Markvallei, één van de deelnemers aan het overleg, heeft zich hierbij geëngageerd om zo snel mogelijk alle percelen die vandaag nog in landbouwgebruik zijn en gelegen in de laars, te verwerven. De bemesting van landbouwpercelen langs het Merkske hebben nu eenmaal een zeer slechte invloed op de waterkwaliteit.
De aankopen van de bewuste percelen gebeurden in een constructief overleg en met goedkeuring van de landbouwers die hier actief zijn. De verwerving kwam pas de voorbije twee jaar echt op gang, mede onder de impuls van de Blue Deal van minister Zuhal Demir en waarbij tijdelijk extra financiële ondersteuning werd gegeven.
Natuurpunt Markvallei haalt zo ook haar gedurfd engagement in het kader van IWP Merkske (Integraal waterproject) en W.L.S.2.0 (Waterlandschap) en komt ongeveer 900 meter oever van het Merkske nu definitief in natuurbeheer. Een mijlpaal!
Het is belangrijk om water niet verloren te laten gaan, maar vast te houden in de grond want Vlaanderen kampt met een structureel watertekort. Er werden heel wat natte gebieden ontwaterd en gedraineerd waardoor het water geen kans meer heeft om de grondwaterlagen aan te vullen. In periodes van extreme regenval- die door de klimaatverandering vaker zullen voorvallen- kan die regen geabsorbeerd worden hier in de grondwaterlagen, zonder overstromingen elders te veroorzaken.
Door het natuurbeheer van Natuurpunt Markvallei en het Agentschap Natuur en Bos wordt er een zeer positieve bijdrage geleverd aan de verbetering van de waterkwaliteit van het Merkske in het natuurgebied. Die verbeterde waterkwaliteit zal ook fauna en flora ten goede komen. In de Halsche Beemden en de laars zullen Natuurpunt Markvallei en ANB ongeveer 40 ha natuur beheren.
Aankopen van percelen natuur is de beste manier om die noodzakelijke natuur te beschermen. Maar aankopen kosten veel geld. Natuurpunt Markvallei heeft daarvoor diep in haar beurs moeten tasten en zal nog veel pannenkoeken moeten verkopen om de restfinanciering rond te krijgen.
Lid worden van onze vereniging is dan ook heel belangrijk, daarnaast kan je ons aankoopbeleid steunen door giften. Bedragen boven 40 euro zijn trouwens fiscaal aftrekbaar. Natuurpunt bezorgt je automatisch de nodige fiscale attesten.